سرم نیاسینامید چیست و با چه ترکیب‌هایی تداخل دارد؟ راهنمای کامل

سرم نیاسینامید و نیاسینامید (ویتامین B3) یکی از ستاره‌های محبوب مراقبت از پوست است که به‌ خاطر چندکاره بودنش از تقویت سد دفاعی پوست و کاهش قرمزی گرفته تا کنترل چربی و کمک به یک‌ دست شدن رنگ چهره طرفداران زیادی پیدا کرده است. با این حال، بسیاری از افراد هنگام چیدن روتین پوستی با یک پرسش مهم رو به‌ رو می‌شوند: نیاسینامید را با چه موادی می‌توان ترکیب کرد و با کدام‌ها بهتر است همزمان استفاده نشود؟ پاسخ دقیق به این سؤال، هم از نظر علمی به pH و پایداری فرمول‌ها مربوط است و هم از نظر عملی به کاهش تحریک و افزایش اثربخشی محصولات کمک می‌کند.
در این راهنما، ابتدا نیاسینامید و مکانیسم اثر آن را به زبان ساده توضیح می‌دهیم، سپس سراغ ترکیب‌های سازگار (مثل هیالورونیک اسید، سرامیدها و پپتیدها) می‌رویم و بعد به تداخل‌های احتمالی با موادی مانند ویتامین C اسکوربیک اسید، AHA/BHA و رتینول می‌پردازیم. در ادامه، ترتیب درست استفاده، فاصله زمانی مناسب بین محصولات، باورهای غلط رایج و نکات ایمنی را مرور می‌کنیم تا بتوانید با اطمینان یک روتین هوشمند و نتیجه‌ بخش برای پوست‌تان بچینید.

نیاسینامید چیست؟

نیاسینامید یا نیکوتینامید یک فرم محلول در آب از ویتامین B3 است که در بدن انسان به‌ طور طبیعی وجود دارد و نقش مهمی در متابولیسم سلولی و تولید انرژی ایفا می‌کند. در حوزه مراقبت از پوست، این ماده به‌ عنوان یک ترکیب چندکاره شناخته می‌شود که می‌تواند به بهبود عملکرد سد دفاعی پوست، کاهش التهاب، کنترل ترشح سبوم و کاهش هایپرپیگمنتیشن کمک کند.
برخلاف برخی ترکیبات فعال که ناپایدار یا تحریک‌ کننده هستند، نیاسینامید معمولاً تحمل‌ پذیری بالایی دارد و در محدوده گسترده‌ای از pH می‌تواند مؤثر باقی بماند.

مزایای نیاسینامید برای پوست

• بهبود سد دفاعی پوست: نیاسینامید تولید سرامیدها و اسیدهای چرب ضروری را تقویت کرده و مانع از دست رفتن رطوبت می‌شود.

• کاهش التهاب: مناسب برای پوست‌های حساس و مستعد قرمزی یا روزاسه.

• کنترل ترشح چربی: کمک به کاهش براقیت و پیشگیری از آکنه.

• یکدست کردن رنگ پوست: کاهش لکه‌های تیره ناشی از آفتاب یا جای جوش.

• کاهش خطوط ریز: تحریک سنتز کلاژن و الاستین به مرور زمان.

• افزایش تحمل‌ پذیری پوست: در برابر سایر ترکیبات فعال.

منابع و اشکال رایج نیاسینامید

• سرم‌ها: بیشترین غلظت و جذب سریع؛ مناسب استفاده قبل از مرطوب‌ کننده.

• کرم‌ها و لوسیون‌ها: برای پوست خشک یا حساس به‌ همراه ترکیبات مرطوب‌ کننده.

• تونر و اسنس‌ها: جذب سبک و لایه‌ برداری ملایم همزمان با آبرسانی.

• محصولات ترکیبی: همراه با آنتی‌اکسیدان‌ها، هیالورونیک اسید یا پپتیدها.

نحوه اثرگذاری نیاسینامید بر پوست

نیاسینامید به‌ عنوان یک مشتق فعال ویتامین B3، پس از جذب به پوست به نیکوتینامید آدنین دی‌نوکلئوتید (NAD+) و نیکوتینامید آدنین دی‌نوکلئوتید فسفات (NADP+) تبدیل می‌شود. این دو کوآنزیم در واکنش‌های متابولیک سلولی نقش حیاتی دارند.
با افزایش سطح NAD+، سلول‌ها انرژی بیشتری برای ترمیم DNA آسیب‌ دیده، سنتز پروتئین‌های ساختاری (مثل کلاژن) و بهبود عملکرد سد دفاعی پوست خواهند داشت.

تأثیر بر لایه شاخی و سد دفاعی پوست

• افزایش تولید سرامیدها و اسیدهای چرب ضروری که باعث کاهش تبخیر آب می‌شود.

• تنظیم سنتز کراتین و پروتئین‌های ساختاری برای تقویت یکپارچگی لایه اپیدرم.

نقش در تنظیم رنگ پوست و کاهش لک

نیاسینامید با مهار انتقال ملانوزوم‌ها از ملانوسیت‌ها به کراتینوسیت‌ها، باعث کاهش هایپرپیگمنتیشن و یکنواخت شدن رنگ پوست می‌شود. این مکانیسم با مهار آنزیم تیروزیناز متفاوت است، بنابراین می‌تواند با ترکیبات روشن‌ کننده دیگر هم‌افزایی داشته باشد.

اثرات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی

• کاهش تولید سایتوکین‌های التهابی که موجب قرمزی یا تحریک می‌شوند.

• خنثی‌ سازی رادیکال‌های آزاد ناشی از آلودگی و اشعه UV.

ترکیب‌های سازگار با نیاسینامید

نیاسینامید به‌ دلیل pH نسبتاً خنثی و تحمل‌ پذیری بالا، با بسیاری از ترکیبات مراقبت از پوست به‌ خوبی سازگار است. ترکیب درست آن می‌تواند اثرات چندبرابری روی شفافیت، رطوبت و سلامت پوست داشته باشد.

1. هیالورونیک اسید

• چرا خوب است؟ هیالورونیک اسید یک مرطوب‌ کننده قوی است که آب را در لایه‌های پوست جذب و نگه می‌دارد. ترکیب آن با نیاسینامید، علاوه بر آبرسانی عمیق، باعث ترمیم سد دفاعی و کاهش تبخیر آب می‌شود.

• روش استفاده: می‌توان هر دو را همزمان در یک مرحله یا به فاصله کوتاه لایه‌ بندی کرد.

2. پپتیدها

• چرا خوب است؟ پپتیدها سیگنال‌هایی به سلول‌های پوست می‌فرستند تا تولید کلاژن و الاستین را افزایش دهند. نیاسینامید با تقویت انرژی سلولی، محیط ایده‌آلی برای اثرگذاری پپتیدها فراهم می‌کند.

• روش استفاده: استفاده در روتین شب، بعد از تونر یا سرم سبک.

3. سرامیدها

• چرا خوب است؟ سرامیدها بخش اصلی لیپیدهای سد دفاعی پوست هستند. نیاسینامید تولید طبیعی سرامیدها را تحریک می‌کند و استفاده همزمان از سرامیدها، اثر ترمیمی را دوچندان می‌کند.

• روش استفاده: بهتر است در قالب کرم یا بالم مرطوب‌ کننده پس از سرم نیاسینامید استفاده شوند.

4. آنتی‌اکسیدان‌های ملایم مثل ویتامین E و رز هیپ اویل

• چرا خوب است؟ این ترکیبات از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند و همراه با خاصیت ضدالتهابی نیاسینامید، اثر محافظتی قوی ایجاد می‌کنند.

ترکیب‌های دارای تداخل با نیاسینامید

با اینکه نیاسینامید ترکیبی نسبتاً پایدار و ملایم است، اما استفاده همزمان آن با برخی مواد فعال می‌تواند باعث کاهش اثربخشی یا افزایش تحریک پوست شود. شناخت این تداخل‌ها کمک می‌کند روتین پوستی را به شکل علمی و ایمن بچینید.

1. ویتامین C

• مشکل احتمالی: فرم اسکوربیک اسید ویتامین C در pH اسیدی (حدود ۳ تا ۴) پایدار است، در حالی که نیاسینامید در pH نزدیک به خنثی عملکرد بهتری دارد. ترکیب این دو می‌تواند باعث تبدیل نیاسینامید به نیکوتینیک اسید شود که احتمال قرمزی و تحریک را بالا می‌برد.

• راه‌حل: استفاده در دو زمان متفاوت (مثلاً صبح ویتامین C، شب نیاسینامید) یا انتخاب فرم‌های پایدارتر ویتامین C مثل مشتقات سدیم آسکوربیل فسفات که با نیاسینامید سازگارند.

2. AHA و BHA

• مشکل احتمالی: اسید گلیکولیک، لاکتیک (AHA) و سالیسیلیک اسید (BHA) باعث اسیدی شدن محیط پوست می‌شوند که می‌تواند پایداری و جذب نیاسینامید را کاهش دهد.

• راه‌حل: استفاده از اسیدها در یک شب و نیاسینامید در شب دیگر یا فاصله حداقل ۳۰ دقیقه‌ای بین آن‌ها.

3. رتینول

• مشکل احتمالی: هر دو ترکیب می‌توانند برای پوست‌های حساس تحریک‌ کننده باشند و استفاده همزمان‌شان ممکن است باعث خشکی، قرمزی و پوسته‌ پوسته شدن شود.

• راه‌حل: استفاده در روزهای جدا یا انتخاب فرمولاسیون‌هایی که نیاسینامید را برای کاهش تحریک رتینول در خود دارند.

4. ترکیبات گوگردی

• مشکل احتمالی: برخی محصولات درمان آکنه حاوی گوگرد ممکن است در ترکیب با نیاسینامید باعث ایجاد تغییرات شیمیایی و کاهش پایداری شوند.

• راه‌حل: پرهیز از استفاده همزمان یا مشورت با متخصص پوست.

سایر نکات مهم

• استفاده بیش از حد مواد فعال مختلف در یک روتین می‌تواند حتی بدون تداخل شیمیایی، پوست را تحریک کند.

• همیشه ابتدا تحمل‌ پذیری پوست خود را با تست پچ بررسی کنید.

جدول کامل ترکیب‌ها و تداخل‌های نیاسینامید

گاهی اوقات لازم نیست برای همیشه از ترکیب بعضی مواد با نیاسینامید صرف‌ نظر کنید؛ بلکه با رعایت چند تکنیک ساده، می‌توان هم از فواید همه مواد بهره‌ مند شد و هم خطر تحریک یا کاهش اثرگذاری را به حداقل رساند.

فاصله زمانی بین استفاده محصولات

• استفاده از محصولاتی با pH متفاوت (مثل ویتامین C اسکوربیک اسید و نیاسینامید) را با حداقل ۳۰ دقیقه فاصله انجام دهید تا پوست زمان کافی برای بازگشت به pH طبیعی داشته باشد.

• می‌توانید ویتامین C را صبح و نیاسینامید را شب استفاده کنید تا هم از فواید ضدآفتاب ویتامین C بهره ببرید و هم اثر ترمیمی نیاسینامید را داشته باشید.

تنظیم pH در روتین پوستی

• ترتیب محصولات را بر اساس pH بچینید: اسیدهای لایه‌ بردار ،  ویتامین C ، نیاسینامید، مرطوب‌ کننده.

• اگر از تونر تنظیم‌ کننده pH استفاده کنید، می‌توانید اختلاف pH بین مراحل را کاهش دهید.

استفاده در شب یا روز

• برخی مواد مثل رتینول بهتر است شب‌ها استفاده شوند، درحالی‌ که نیاسینامید را می‌توان هم صبح و هم شب مصرف کرد.

• تقسیم مواد فعال بین روتین صبح و شب، خطر تحریک را کاهش می‌دهد.

انتخاب فرمولاسیون‌های ترکیبی آماده

• برخی برندها محصولات حاوی نیاسینامید و رتینول یا ویتامین C را به‌ گونه‌ای فرموله کرده‌اند که پایداری هر دو حفظ شود. این محصولات معمولاً pH و غلظت‌ها را به‌ صورت دقیق تنظیم می‌کنند.

تست پچ قبل از ترکیب مواد فعال

• قبل از استفاده همزمان مواد فعال، مقدار کمی از هر محصول را روی بخش کوچکی از پوست امتحان کنید تا مطمئن شوید واکنش منفی ایجاد نمی‌شود.

باورهای غلط درباره نیاسینامید و تداخل‌ها

با وجود اطلاعات علمی در دسترس، همچنان در شبکه‌های اجتماعی و حتی بعضی وبسایت‌ها، شایعات و برداشت‌های اشتباهی درباره نیاسینامید و ترکیب آن با سایر مواد فعال دیده می‌شود. شناخت این باورهای غلط به شما کمک می‌کند روتین پوستی‌تان را بر اساس شواهد علمی بچینید، نه شنیده‌های پراکنده.

«نیاسینامید فقط برای پوست‌های چرب مناسب است»

• واقعیت: هرچند نیاسینامید به کنترل چربی پوست کمک می‌کند، اما با خاصیت ترمیم سد دفاعی و کاهش التهاب، برای پوست‌های خشک و حساس نیز مفید است.

«نیاسینامید باعث تیره شدن پوست می‌شود»

• واقعیت: هیچ شواهد علمی این ادعا را تأیید نمی‌کند. برعکس، نیاسینامید با مهار انتقال ملانین به لایه‌های بالایی پوست، به روشن‌ تر و یکنواخت‌ تر شدن رنگ پوست کمک می‌کند.

«اگر از نیاسینامید استفاده کنید دیگر به مرطوب‌ کننده نیاز ندارید»

• واقعیت: نیاسینامید رطوبت پوست را حفظ می‌کند اما جایگزین کامل مرطوب‌ کننده نیست. ترکیب آن با مرطوب‌ کننده‌ها بهترین نتیجه را می‌دهد.

نکات ایمنی و هشدارها درباره ی نیاسینامید

هرچند نیاسینامید به‌ عنوان یکی از ملایم‌ ترین و ایمن‌ ترین ترکیبات مراقبت از پوست شناخته می‌شود، اما رعایت چند نکته می‌تواند احتمال بروز مشکلات را به صفر نزدیک کند.

1. میزان مجاز مصرف

• غلظت رایج در محصولات پوستی بین ۲٪ تا ۱۰٪ است.

• برای پوست‌های حساس یا افرادی که تازه شروع به استفاده کرده‌اند، غلظت ۲٪ تا ۵٪ توصیه می‌شود.

• استفاده از محصولات با غلظت بالاتر از ۱۰٪ ممکن است باعث قرمزی یا خشکی موقت شود.

2. نشانه‌های حساسیت یا واکنش پوستی

• قرمزی، خارش، احساس سوزش یا التهاب.

• در صورت مشاهده این علائم، مصرف را متوقف کنید و از یک مرطوب‌ کننده ترمیم‌ کننده استفاده کنید.

• اگر علائم شدید یا ماندگار بود، با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.

3. تست پچ قبل از استفاده

• مقدار کمی از محصول را روی قسمت داخلی بازو یا پشت گوش بزنید.

• ۲۴ ساعت صبر کنید تا واکنش احتمالی مشخص شود.

• در صورت عدم بروز علائم، می‌توانید با اطمینان بیشتری روی صورت استفاده کنید.

4. نگهداری محصول

• محصولات نیاسینامید را در جای خشک، خنک و به دور از نور مستقیم خورشید نگه دارید.

• بطری‌های مات یا رنگی کمک می‌کنند ترکیب فعال پایدارتر بماند.

نمونه‌های محبوب سرم نیاسینامید

در بازار محصولات مراقبت از پوست، سرم‌های حاوی نیاسینامید از پرطرفدارترین گزینه‌ها هستند. این ترکیب بسته به برند، غلظت و فرمولاسیون می‌تواند نیازهای مختلف پوستی را برطرف کند. در ادامه سه نمونه محبوب سرم نیاسینامید را معرفی می‌کنیم:

1. سرم نیاسینامید 15% مدیکیوب (MediCube Niacinamide 15% Serum)

سرم نیاسینامید برند مدیکیوب  با غلظت ۱۵ درصد نیاسینامید طراحی شده و گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که به دنبال روشن‌ سازی پوست، کاهش لک‌های تیره و بهبود بافت پوست هستند. ترکیبات مکمل موجود در آن به آبرسانی و بهبود سد دفاعی پوست کمک می‌کنند.

2. سرم نیاسینامید 10% اوردینری حاوی زینک (The Ordinary Niacinamide 10% + Zinc 1%)

یکی از شناخته‌ شده‌ ترین و پرفروش‌ ترین سرم‌های نیاسینامید در دنیا سرم نیاسینامید اوردینری است. ترکیب ۱۰٪ نیاسینامید و ۱٪ زینک باعث کنترل چربی پوست، کاهش جوش‌های زیرپوستی و بهبود منافذ باز می‌شود. این محصول انتخابی ایده‌آل برای پوست‌های مختلط و چرب است.

3. سرم نیاسینامید 15% کوزارکس (COSRX Niacinamide 15 Serum)

سرم نیاسینامید کوزارکس کره‌ای با غلظت ۱۵ درصد نیاسینامید برای روشن کردن پوست و کاهش لک‌های مقاوم طراحی شده است. علاوه بر نیاسینامید، ترکیبات آرام‌ب خش و ضدالتهاب در این محصول باعث کاهش قرمزی و حساسیت پوست می‌شوند.

این سه محصول از محبوب‌ ترین گزینه‌های موجود در بازار جهانی هستند و بسته به نوع پوست و نیاز شما می‌توانند انتخابی مناسب باشند.

سخن پایانی

نیاسینامید یکی از چند کاره‌ ترین ترکیبات مراقبت از پوست است که با خواص ضدالتهابی، روشن‌ کننده، تقویت سد دفاعی و کنترل‌ کننده چربی، جایگاه ویژه‌ای در روتین بسیاری از افراد پیدا کرده است. اما همان‌ طور که دیدیم، استفاده صحیح از آن در کنار سایر مواد فعال اهمیت زیادی دارد.

اگرچه تداخل شیمیایی شدید بین نیاسینامید و بیشتر مواد مراقبت از پوست رایج نیست، اما ترکیب آن با موادی مثل ویتامین C اسکوربیک اسید، AHA/BHA و رتینول ممکن است در شرایط خاص باعث کاهش اثر یا تحریک پوست شود. خوشبختانه با رعایت فاصله زمانی، تنظیم pH و استفاده در زمان‌های جداگانه می‌توان از این مشکلات جلوگیری کرد.

در نهایت، کلید موفقیت در استفاده از نیاسینامید، شروع با غلظت مناسب، توجه به واکنش پوست و پایبندی به روتین منظم است. اگر به‌ درستی استفاده شود، نیاسینامید می‌تواند در کنار سایر ترکیبات سازگار، بهترین نسخه از پوست شما را به نمایش بگذارد. اگر به دنبال خرید مطمئن هستید، فروشگاه مهنا مجموعه‌ای از محبوب‌ ترین سرم‌ها و محصولات حاوی نیاسینامید را با تنوع بالا در اختیار شما قرار می‌دهد.

سوالات متداول

نیاسینامید چیست و چه فوایدی برای پوست دارد؟ 

نیاسینامید، فرم غیر یونیزه ویتامین B3 است که به کاهش التهاب، روشن شدن پوست، کنترل چربی و تقویت سد دفاعی پوست کمک می‌کند. این ماده برای انواع پوست، از خشک تا چرب، مناسب است.

آیا می‌توان نیاسینامید و ویتامین C را با هم استفاده کرد؟ 

 بهتر است با فاصله زمانی یا در روتین‌های جداگانه استفاده شوند تا اثر هر دو حفظ شود. استفاده از مشتقات پایدار ویتامین C نیز گزینه مناسبی است.

بهترین زمان استفاده از نیاسینامید چه موقع است؟ 

می‌توان آن را هم صبح و هم شب استفاده کرد. شب‌ها برای ترمیم پوست و صبح‌ها برای ترکیب با ضدآفتاب مناسب است.

آیا نیاسینامید باعث تحریک پوست می‌شود؟

معمولاً نیاسینامید ملایم و ایمن است، اما در غلظت‌های بالا یا در ترکیب با مواد فعال تحریک‌کننده ممکن است قرمزی یا سوزش ایجاد شود. همیشه تست پچ توصیه می‌شود.

نیاسینامید را با چه ترکیباتی نباید همزمان استفاده کرد؟ 

ترکیباتی مثل ویتامین C اسکوربیک اسید، AHA/BHA و رتینول در شرایط خاص می‌توانند باعث کاهش اثر یا تحریک پوست شوند. رعایت فاصله زمانی و ترتیب استفاده توصیه می‌شود.

Reference:

Can You Use Niacinamide With Vitamin C? – Naturium

How to Use Niacinamide in a Skincare Routine | CeraVe

What Not To Mix With Niacinamide? – Depology

Can Niacinamide be Used After AHA and BHA? – QRxLabs